قدرت گرفتن دوباره طالبان؛ شمال افغانستان در آتش جنگ می‌سوزد
۳۱ سرطان ۱۳۹۶ هشداردو – سه روز گذشته، خونبار ترین روزها برای سربازان امنیتی افغانستان در شمال و جنوب این کشور بوده است. ده‌ها سرباز امنیتی از سوی طالبان و یا هم از سوی نیروهای امریکایی کشته شده اند. در شمال افغانستان، در ولایت بدخشان، پولیس محلی از سوی طالبان تیر باران شد. طالبان در فاریاب پیشرفت‌های داشته و چندین پاسگاه نیروهای امنیتی را تصرف کردند، همچنان حملات گسترده‌ی از سوی طالبان بر مواضع نیروهای امنیتی در ولسوالی‌های مختلف ولایت قندوز جریان دارد؛ علاوه بر آن در ولایت هلمند شدیدا جنگ جریان دارد. هر چند، نیروهای امنیتی دست آوردهای خوبی داشته اند؛ اما سرابازن امریکایی در یک حمله اشتباها ۱۶ سرباز پولیس را به شمول دو فرمانده آنان، کشته اند.
اما اینجا در کابل، سران حکومت وحدت ملی، بیشتر مصروف چانه زنی‌های سیاسی و مات کردن حریف شان هستند تا به فکر سرکوب تروریستان و امن ساختن افغانستان باشند. شاید یکی از دلایلی بیزاری مردم از حکومت همین بی توجهی رییس جمهور و اطرافیان اش به مساله امنیت مردم باشد.
اکنون بار دیگر طالبان در فکر سقوط دادن قندوز در شمال افغانستان هستند. خیلی هم برای شان بد نیست که یک بار دیگر مرکز این ولایت را در کنترول خود بیاورند حالا اگر این حالت برای یک یا دو ساعت هم اتفاق بیفتد، برای این گروه تروریستی اهمیتی خیلی بالای دارد.
جنگ در ولایت بدخشان
بدخشان در شمال شرق افغانستان واقع است و در دو سال گذشته، از نا امن ترین ولایت‌های افغانستان بوده. این ولایت به دلیل داشتن منابع زیر زمینی، در کنار این که از سویی گروه طالبان مورد تهدید قرار می‌گیرد، از سوی گروه‌های مافیایی معادن نیز مورد حمله قرار دارد؛ گروهای که از سوی افراد قدرتمند محلی و سیاسی در کابل، نیز حمایت می شوند.
در سال‌های گذشته، بارها ولسوالی‌های این ولایت به دست طالبان سقوط کرده و تلفات جدی برای سربازان امنیتی وارد شده است که انتقادها عمومی را در پی داشته. چهار سال پیش ولسوالی کران و منجان برای نیروهای امنیتی کشور تبدیل به زخم ناسور شده بود.
طالبان در سپتمبر سال ۲۰۱۳ میلادی توانستند با یک حمله گسترده این ولسوالی را در کنترول خود بگیرند و افزون بر آن تلفات را به نیروهای امنیتی وارد ساختند و تمامی تجهیزات دولتی را به دست آوردند. چندی پیش از آن، این گروه در ولسوالی وردوج بدخشان، ۱۸ مامور پولیس را کشتند و ۱۳ مامور دیگر را با خود بردند.
در ماه مه ۲۰۱۵ مردم ولایت بدخشان به دلیل نا امنی‌های گسترده در آن ولایت و آنچه را که آنها «بی‌توجهی دولت مرکزی» نسبت به ادامه جنگ در بدخشان می‌خواندند، دست به قیام مردمی زدند. این خیزش مردمی، پس از آن صورت گرفت که چند روز پیشتر از آن، طالبان ۳۳ سرباز امنیتی افغانستان را در ولسوالی جرم این ولایت به رگبار بسته و یا با خود بردند؛ اتفاقی که دولت مرکزی را متهم به بی‌پروایی عمدی در قبال سربازان امنیتی کرد.
بهار امسال نیز، ولسوالی زیباک این ولایت به دست طالبان سقوط کرد. هرچند پس از جنگ چند روزه دوباره این ولسوالی به دست نیروهای امنیتی افتاد. هم اکنون چندین ولسوالی بدخشان یا در کنترول طالبان اند و یا زیر تهدید بلند امنیتی قرار دارند. ولسوالی‌های یمگان، وردوج، زیباک و کران و منجان بیشتر در کنترول طالبان اند تا دولت افغانستان.
با تازگی گروه طالبان روز گذشته، ۱۱ سرباز پولیس محلی را در این ولایت همراه با فرمانده آنان کشتند. این رویداد در ولسوالی تگان ولایت بدخشان رخ داده است. بی بی سی به نقل از مقام‌های محلی گزارش داده است که تا حال از سرنوشت ۲۰ سرباز دیگر پولیس، خبری در دست نیست. ظاهرن طالبان از ولسوالی یمگان به تگاب حمله کرده و این افراد را کشته اند.
جنگ در ولایت فاریاب
در شمال- غرب افغانستان، اوضاع در ولایت فاریاب نیز چندان بر وفق مراد نیست. در یک هفته‌ی گذشته، طالبان توانسته ۱۲ روستا و ۴ پاسگاه نیروهای امنیتی را در ولسوالی‌های بل‌چراغ و دولت آباد این ولایت، تصرف کنند.
سخن‌گوی پولیس فاریات می‌گوید، جنگجویان طالبان در ولسوالی دولت آباد ۴ پاسگاه و چندین قریه را از کنترول نیروهای امنیتی بیرون کرده اند. به گفته‌ی آقای کریم یورش، این قریه‌ها در فاصله‌ی یک کیلومتری مرکز ولسوالی قرار دارند. ظاهرن این مقام امنیتی محلی، زخمی شدن چهار سرباز پولیس را در گفتگو با رسانه ها تایید کرده است.
حضور گسترده‌ی گروه‌های تروریستی در ولایت فاریاب، در سال‌های گذشته سبب شد که معاون نخست ریاست جمهوری، چندین بار به این ولایت سفر نماید و مدیرت جنگ را به دست بگیرد. جنرال دوستم، در آن زمان، جنگ در فاریاب را، جنگ نجات شمال افغانستان خوانده بود.
ولسوالی‌های المار و قیصار ولایت فاریاب، مراکز اصلی گروه‌های تروریستی در این ولایت است که توانسته چندین ولایت دیگر را نا امن بسازند. آقای دوستم در آن زمان، از خطر نفوذ داعش در این ولایت نیز هشدار داده بود. او گفته بود، اگر به جنگ شمال افغانستان توجه نشود، گروه داعش این ولایات را به جهنم تبدیل خواهد کرد.
در همین جنگ‌ها و ماموریت‌ها آقای دوستم نزدیک بود جانش را در این ولایت نیز از دست بدهد. او در یکی از این جنگ‌ها با کمینی سختی رو برو شد و گزارشهای نیز از زخمی شدن آقای دوستم در این حمله به نشر رسید. معاون اول در این کمین زنده ماند، اما نزدیک بیست تن از بهترین افرادش را از دست داد.
جنرال دوستم، پس از این حمله به جانش، مشاور امنیت ملی و رییس امنیت ملی افغانستان را متهم به دست داشتن در این رویداد کرد و گفت، حلقاتی در درون حکومت می‌خواهد او را بکشد. هرچند هیچ گاهی جنگ در این ولایت خاموش نشد، اما اکنون یک بار دیگر نگرانی‌ها از قدرت گرفتن طالبان و پیشروی‌های این گروه و افراد مربوط به داعش، بالا گرفته است.
جنگ در ولایت قندوز
تنها جنگ در شمال افغانستان، در ولایت بدخشان و فاریاب جدی نیست. ولایت شمال شرقی قندوز نیز از چند هفته به این سو، شاهد حملات گروه طالبان بود و این حملات در هفته اخیر، شدت بیشتر یافته است.
مقام‌های محلی در ولایت قندوز از شدت جنگ در ولسوالی خان آباد این ولایت میان گروه طالبان و نیروهای امنیتی حرف می‌زنند. ظاهرن بر اساس اظهارات مسوولان امنیتی، احتمال سقوط ولسوالی خان آباد این ولایت نیز به دور از تصور نیست و اکنون تنها ساختمان ولسوالی و فرماندهی پولیس این ولسوالی در کنترول نیروهای امنیتی است.
قندوز از ولایت‌های استراتیژیک و کلیدی در شمال شرق افغانستان برای گروه طالبان است. این ولایت به دلیل راه داشتن به کشورهای آسیای میانه و از طرفی به دلیل ترکیب تباری و قبیلوی، بستری فوق العاده برای رشد گروه‌های تروریستی می‌باشد.
قندوز در دونیم سال گذشته، دو بار به دست جنگجویان طالبان سقوط کرده است و این ولایت، اکنون به صورت جدی در تهدید بالای امنیتی قرار دارد. بار نخست در ۲۹ سپتمبر سال ۲۰۱۵ بود که طالبان توانستند در نتیجه یک جنگ تهاجمی از چند مسیر، مرکز این شهر را از کنترول نیروهای دولتی خارج کند.
پس از نخستین سقوط، بیشترین زیان را مردم غیر نظامی قندوز متحمل شدند. خانه‌ها آتش گرفت، به زنان و دختران تجاوز شد، غیر نظامیان سر بریده شدند و بیجا شدگان داخلی این ولایت تا کابل و هرات نیز رسیدند.
سال گذشته در سوم اکتوبر ۲۰۱۶ نیز مرکز این ولایت به دست گروه طالبان سقوط کرد. رویدادی که قدرت این گروه و ضعف حکومت را در شمال افغانستان ثابت ساخت. جنگجویان طالبان ساعت ۲ بامداد روز دو شنبه ۱۲ میزان، از چند جهت به مرکز شهر حمله کردند و پس از چند ساعت جنگ، نیروهای امنیتی، مرکز این شهر را به آن گروه تسلیم کرد.
دوباره راندن گروه طالبان از مرکز شهر و محله‌های اطراف آن، روزها را در بر گرفت و یک بار دیگر خانه‌های مردم در آتش سوخت. گزارشهای روز گذشته نشان می‌دهد که به دلیل حملات گسترده گروه طالبان، مسیر قندوز – تخار به روی مسافران بسته شده است.
جنگ در ولایت هلمند
از چند روز به این سو جنگ در ولسوالی‌های مختلف هملند میان نیروهای امنیتی و گروه طالبان ادامه دارد. هرچند در ولایت هلمند، بر عکس شمال، دولت دست آوردهای خوبی دارد؛ نیروهای امنیتی پس از یک سال توانستند هفته پیش، مرکز ولسوالی ناوه را از کنترول جنگجویان طالبان خارج سازند.
جنگجویان طالبان در واکنش به حمله نیروهای دولت افغانستان در ولسوالی ناوه، حملات تهاجمی خود را بر مرکز ولسوالی گرشک آغاز کردند. حمله‌ای که در آن تلفات سنگین را متحمل شدند. مقامات امنیتی هلمند به بی بی سی گفته است، گروه طالبان روز پنج شنبه حملات سنگینی را با دو حمله انتحاری شروع کردند و موفق شدند، کنترول دو پایگاه نظامی را در دست گیرند؛ اما مراکز نظامی دوباره در نتیجه ضد حمله سربازان امنیتی افغانستان، از کنترو ل طالبان خارج شده که در نتیجه تلفات جدی را بر گروه طالبان وارد ساخته اند.
فرمانده پولیس ولسوالی گرشک، گفته است ۱۳۰ طالب در این جنگ به شمول فرمانده این گروه در ولسوالی گرشک کشته شده اند. در این رویداد بیشتر از ده سرباز امنیتی نیز کشته شده و شماری هم زخمی اند.
اما این شادی نیروهای امنیتی، با یک رویداد دیگر به غم تبدیل شد. زمانی که هواپیماهای امریکایی یک گروهی از سربازان پولیس را به گونه‌ی اشتباهی هدف قرار داد و ۱۶ سرباز را به شمول فرمانده آنان کشت. در این حمله دو سرباز دیگر زخمی شدند. نیروهای امریکایی مستقر در افغانستان نیز این مساله را تایید کردند؛ اما از تعداد افرادی که در این حمله کشته شدند، چیزی نگفته است.
در این اعلامیه گفته شده است، نیروهای افغان زمانی هدف حمله هوایی نیروهای امریکایی قرار گرفتند که یک عملیات به رهبری نیروهای امنیتی و دفاعی افغان با پشتیبانی هوایی نیروهای امریکایی در ولسوالی گرشک آن ولایت در حال اجرا بود. نیروهای امریکایی گفته اند شدیدا از این حادثه متاثر اند و در مورد چگونگی وقوع آن تحقیق خواهند کرد.
در کنار این‌ها، ولایت‌های بغلان در شمال و غور در غرب افغانستان نیز وضعیت جالب ندارند. اما چیز ی که در جنگ جدید افغانستان قابل تأمل است، ولایت‌های هم مرز با پاکستان اند که همواره متهم اصلی حمایت از جنگ در افغانستان هستند، به جز هلمند، بیشتر شاهد جنگ نیستند و اکنون ولایت‌های شمالی غرق در جنگ و نا امنی اند.
بسم الله نادری
